Nowy program edukacji prawnej dla świętokrzyskich seniorów
28 Maja 2025Jak skutecznie chronić seniorów? W siedzibie Starostwa Powiatowego w Kielcach odbyła się inauguracja pilotażowego, ogólnopolskiego projektu edukacyjnego „Bezpieczny Senior - Świadomy Senior”, którego celem jest zwiększenie świadomości prawnej osób starszych i ochrona ich przed najczęstszymi zagrożeniami. Inicjatywa Ministerstwa Sprawiedliwości, realizowana we współpracy z kluczowymi instytucjami państwowymi, ma pomóc seniorom skutecznie chronić się przed przestępstwami, cyberzagrożeniami oraz nadużyciami finansowymi.
Starostwo Powiatowe w Kielcach miejscem inauguracji
Uroczysta inauguracja projektu odbyła się w siedzibie Starostwa Powiatowego w Kielcach. Gospodarzem wydarzenia był starosta kielecki Tomasz Pleban.
W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele rządu oraz służb mundurowych, m.in.: Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, Marzena Okła-Drewnowicz, Minister do spraw Polityki Senioralnej, nadinsp. Roman Kuster, Pierwszy Zastępca Komendanta Głównego Policji, Józef Bryk, Wojewoda Świętokrzyski, insp. Tomasz Jarosz, Pierwszy Zastępca Komendanta Wojewódzkiego Policji w Kielcach.
Obecni byli wicestarosta Tomasz Dulny, członkowie Zarządy Powiatu w Kielcach Cezary Majcher i Mariusz Ściana.
Zdaniem organizatorów program jest odpowiedzią na rosnące potrzeby seniorów, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa prawnego. Województwo świętokrzyskie zostało wybrane na miejsce pilotażu nieprzypadkowo - według danych Głównego Urzędu Statystycznego, aż 40% mieszkańców regionu to osoby powyżej 60. roku życia.
W ramach inicjatywy planowane jest wypracowanie skutecznego modelu spotkań edukacyjnych, dostosowanych do specyfiki potrzeb i możliwości osób starszych, które ze względu na wykluczenie cyfrowe często mają ograniczony dostęp do informacji prawnej. Spotkania prowadzone będą przez specjalistów i praktyków zawodowo związanych z tematyką wymiaru sprawiedliwości, bezpieczeństwa, prawa konsumenckiego i ochrony przed cyberzagrożeniami.
- Powiat kielecki od lat realizuje działania na rzecz seniorów. Dlatego cieszę się, że możemy wdrażać program zwiększający ich bezpieczeństwo - podkreślił starosta Tomasz Pleban. - Bezpieczeństwo naszych seniorów jest dla nas bardzo istotne w związku z tym uważam, że ten program idealnie komponuje się z działaniami, które powinniśmy podejmować w najbliższym czasie choćby z tego względu, że liczba osób w wieku 60 plus stale wzrasta.
Ochrona przed wyłudzeniami, cyberprzestępczością i nieuczciwymi umowami
Eksperci zaznaczają, że wiedza o przysługujących prawach może skutecznie ochronić osoby starsze przed oszustwami i wyłudzeniami. Minister Marzena Okła-Drewnowicz zwróciła uwagę na zagrożenia związane z bezpieczeństwem mieszkaniowym, nieuczciwymi umowami oraz oszustwami metodą „na policjanta” czy „na wnuczka”.
- Najważniejsze jest podniesienie świadomości. Seniorzy muszą wiedzieć, jak reagować i gdzie zgłaszać podejrzane sytuacje - mówiła minister Okła-Drewnowicz.
Dodała, że wyzwania dla polityki senioralną są ogromne. - Związane są z opieką, aktywizacją oraz bezpieczeństwem - szczególnie biorąc pod uwagę zagrożenia, z jakimi spotkać się mogą osoby starsze. Są narażone na niebezpieczeństwo mieszkaniowe, nadużywanie umów na pokazach oferujących produkty za zawyżoną cenę, oszustw na policjanta, wnuczka czy pracownika banku. Nic nie zastąpi świadomości: warto wiedzieć - mówiła minister.
Przypomniała także o zakończonym już programie „Szkoła międzypokoleniowa”, dotyczącym bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni. W jego trakcie uczniowie przekazywali osobom starszym swoją wiedzę, jak poruszać się w sieci internetowej.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, przypomniała, że seniorzy szczególnie narażeni są na problemy związane z umowami o dożywocie, odwróconym kredytem hipotecznym i funduszami hipotecznymi.
- Świętokrzyskie jest regionem o najwyższym odsetku osób starszych. Chcemy stworzyć cykl edukacyjny, który pomoże im świadomie podejmować decyzje prawne - zaznaczyła wiceminister Rudzińska-Bluszcz. - Celem inicjatywy jest zwiększenie świadomości prawnej seniorów, szczególnie w zakresie zapobiegania przestępczości (m.in. kradzieży, wyłudzeń, przemocy domowej) oraz znajomości sposobów zabezpieczenia się na przyszłość (w sprawach dziedziczenia, darowizn czy tzw. dożywocia). Ważnym aspektem programu jest także bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni. Pilotaż przeprowadzony będzie na terenie województwa świętokrzyskiego.
- Świętokrzyskie ma największą liczbę seniorów w całej Polsce - 40 procent mieszkańców to osoby powyżej 60. roku życia. Pokazuje to tendencję, jaka obejmie nasz kraj za kilkanaście lat. Postanowiliśmy stworzyć cykl edukacyjny dla seniorów, by mówić o przysługujących im prawach oraz o zagrożeniach, na jakie mogą być narażeniu. Po pierwsze świadomość, po drugie reakcja, która zapewni, że senior i jego otoczenie będą bezpieczni - powiedziała wiceminister Zuzanna Rudzińska-Bluszcz.
Wojewoda Józef Bryk zaprosił do udziału w ministerialnym programie starostwa powiatowe w regionie. Poinformował, że w 2024 r. z systemu bezpłatnej pomocy prawnej skorzystało w województwie świętokrzyskim 17 tys. osób, z czego 38 procent byli to seniorzy.
Policja ostrzega: prawdziwy funkcjonariusz nigdy nie poprosi o pieniądze
Szczególną uwagę poświęcono zagrożeniom ze strony przestępców podszywających się pod funkcjonariuszy służb. Nadinsp. Roman Kuster zapewnił, że policja aktywnie włączy się w edukowanie seniorów o metodach działania oszustów.
- Prawdziwy policjant nigdy nie zadzwoni z prośbą o przekazanie pieniędzy czy kosztowności. Jeśli ktoś się z takim żądaniem kontaktuje, to na pewno oszust - podkreślił Pierwszy Zastępca Komendanta Głównego Policji.
Spotkania edukacyjne w całym regionie
Po inauguracji odbyło się pierwsze spotkanie edukacyjne, podczas którego seniorzy wysłuchali wykładów ekspertów:
- asp. Alicja Bartłomiejczak (Komenda Wojewódzka Policji w Kielcach) - „Metoda na wnuczka i inne zagrożenia, czyli najpopularniejsze przestępstwa przeciwko mieniu”,
mł. asp. Damian Głuch (Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości) - „Jestem online. Czy jestem bezpieczny?”,
Bartosz Pniewski (sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach) - „Tajemnica czterech ścian”,
Piotr Szostakiewicz (notariusz) - „Zabezpieczenie na przyszłość”,
Dariusz Pyk (rzecznik konsumentów) - „Kupić czy nie kupić? Prawa konsumenta”.
Seniorzy otrzymali także materiały edukacyjne oraz informacje o instytucjach, do których mogą się zgłosić w razie problemów prawnych. W kolejnych tygodniach program obejmie wszystkie powiaty województwa świętokrzyskiego,
W ramach realizacji projektu planowane są kolejne spotkania edukacyjne, które odbędą się we wszystkich powiatach województwa świętokrzyskiego. Dzięki temu seniorzy z różnych części regionu będą mieli możliwość bezpośredniego kontaktu z ekspertami, zdobycia praktycznej wiedzy oraz poznania sposobów reagowania na zagrożenia prawne i przestępcze. -
Program „Bezpieczny Senior - Świadomy Senior” przygotowało Ministerstwo Sprawiedliwości we współpracy z Minister do spraw Polityki Senioralnej, Wojewodą Świętokrzyskim, Komendantem Głównym Policji, Ministerstwem Cyfryzacji oraz Naukową i Akademicką Siecią Komputerową - Państwowym Instytutem Badawczym. W ramach pilotażu w regionie świętokrzyskich odbędzie się cykl 13 spotkań edukacyjnych. Po spotkaniu w Kielcach, kolejne zaplanowano w Opatowie, Ćmielowie, Włoszczowie, Busku-Zdroju, Smykowie, Kazimierzy Wielkiej, Sandomierzu, Staszowie, Starachowicach, Skarżysku-Kamiennej, Jędrzejowie i Pińczowie.
Zarząd Powiatu w Kielcach dba o seniorów poprzez działania na rzecz ich zdrowia, bezpieczeństwa, aktywności społecznej i edukacji. Seniorzy mają możliwość uczestniczenia w licznych programach, spotkaniach i wydarzeniach, które pomagają im prowadzić satysfakcjonujące życie.
W powiecie kieleckim od 2021 roku działa Rada Seniorów Powiatu Kieleckiego, której celem jest wspieranie osób starszych poprzez doradztwo, konsultacje oraz inicjowanie działań mających na celu rozwiązanie problemów i zaspokojenie potrzeb seniorów.
Rada Seniorów współpracuje z Radą oraz Zarządem Powiatu w Kielcach, podejmując liczne inicjatywy, mające na celu poprawę warunków życia seniorów. W skład Rady wchodzi po jednym przedstawicielu z każdej gminy powiatu, co zapewnia szeroką reprezentację różnych środowisk senioralnych.
Członkowie Rady uczestniczyli w wielu wydarzeniach, które miały na celu aktywizację i integrację osób starszych, m.in.:
- Senioriada 2025 - przegląd działalności kulturalnej seniorów w powiecie kieleckim, podczas którego osoby starsze mogą zaprezentować swoje talenty oraz wziąć udział w licznych aktywnościach prozdrowotnych i edukacyjnych. Współpraca ze Stowarzyszeniem Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz organizacja seminariów dotyczących zdrowia psychicznego i bezpieczeństwa seniora to kolejne kroki w stronę wspierania aktywnego trybu życia osób starszych.
- Warsztaty i spotkania edukacyjne - szkolenia dotyczące strategii rozwoju powiatu oraz bezpieczeństwa.
- Warsztaty kulinarne wielopokoleniowe - integracja seniorów poprzez wspólne gotowanie.
- Seminaria dla seniorów - spotkania edukacyjne dotyczące zdrowia psychicznego, radzenia sobie ze stresem oraz aktywności fizycznej i społecznej.
- Kongres Gospodarki Senioralnej - udział w ogólnopolskich wydarzeniach podejmujących temat starzenia się społeczeństwa i zdrowia seniorów.
Opieka zdrowotna i profilaktyka
W ramach organizowanych wydarzeń seniorzy mieli możliwość skorzystania z bezpłatnych badań profilaktycznych, takich jak:
- Pomiar ciśnienia i cukru we krwi.
- Analiza składu masy ciała w profesjonalnym mobilnym punkcie medycznym.
- Konsultacje zdrowotne organizowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz Szpital Powiatowy w Chmielniku.
Bezpieczeństwo Seniorów
Ważnym aspektem działalności Rady Seniorów jest również edukacja na temat bezpieczeństwa osób starszych. Powiatowy Rzecznik Konsumentów cyklicznie informuje o metodach oszustw i sposobach ich unikania. Przykłady publikacji na stronach starostwa i fb obejmują:
- Ostrzeżenia dotyczące oszustw na legionellę czy fałszywych opłat parkingowych.
- Informacje o zastrzeżeniu numeru PESEL jako zabezpieczenia przed kradzieżą tożsamości.
- Porady dotyczące bezpiecznych zakupów online i ochrony przed nieuczciwymi sprzedawcami.
- Porady z zakresu - „Uważajmy na zagraniczne nieznane numery telefonów’’- metoda oszustwa przez telefon”
- - ,,Instalacja fotowoltaiczna, pompa ciepła- uważajmy na umowy!’’- apel o rozwagę i wskazanie, na co należy zwracać uwagę przy zawieraniu umowy.
W powyższych artykułach rzecznik konsumentów stara się koncentrować przede wszystkim na metodach oszustów kierowanych do osób starszych.
Do rzecznika konsumentów zwracają się m.in. seniorzy potrzebujący pomocy w sprawach konsumenckich. Otrzymują oni pomoc w postaci porady prawnej, pomocy w sporządzeniu różnego rodzaju pism, rzecznik interweniuje również w sprawach konsumenckich do przedsiębiorców.
Pomoc prawna dla seniorów
Seniorzy mają dostęp do nieodpłatnej pomocy prawnej oraz poradnictwa obywatelskiego. W ubiegłym roku było to ponad 35 procent porad.
Główne zagadnienia, z jakimi zwracają się osoby starsze, dotyczą m.in. . dziedziczenia, własności nieruchomości, spraw emerytalnych oraz ochrony konsumenckiej. W przypadku osób ze znaczną niepełnosprawnością prawna pomoc może być udzielana również za pośrednictwem środków komunikacji na odległość.
Osobom ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie osobiście, oraz osobom doświadczającym trudności w komunikowaniu się może być udzielana nieodpłatna pomoc prawna lub świadczone nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, także poza punktem albo za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość.
Organizujemy w siedzibie urzędu Seminaria dla Seniorów pn. „Zdrowie emocjonalne i psychiczne Seniora”. Celem niniejszego spotkania było upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego wśród osób starszych. Program spotkania obejmował tematykę dotyczącą:
- Profilaktyki zdrowia psychicznego oraz strategii radzenia sobie ze stresem,
- Poczucia sensu życia w aspekcie duchowości człowieka,
- Kondycji fizycznej, zdrowia psychicznego oraz aktywność intelektualnej
i społecznej na przykładzie Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Łagowie, - Bezpieczeństwa Seniora,
- Zagrożenia rynkowego i sposobu radzenia sobie z problemami konsumenckimi/ Na celowniku nieuczciwych sprzedawców,
- Aktywności fizycznej, intelektualnej i społecznej jako kluczowego elementu zachowania zdrowia psychicznego Seniora.
